Kultik ve çekirdeği keşfedilmeyi bekliyor

Kavungillerden olan ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin birkaç ilinde yetişen kultik ve çekirdeği keşfedilmeyi bekliyor. TÜBİTAK’a yaptırılan analiz sonuçlarına göre kultik çekirdeğindeki besin değerleri kanola, hurma, soya, pamuk, mısır, ayçiçeği, susam gibi diğer yağlı tohumlara göre ya eşit miktarda ya da daha fazla çıktı. Meyvesinden ziyade çekirdeği için yetiştirilen kultiğin tanımı amacıyla Tunceli Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından 2013 yılında Fırat Kalkınma Ajansı’na (FKA) “Kultik Çekirdeğinin Markalaşması ve Ticarileşmesi” adıyla proje hazırlandı. Kabul edilen projeyle kultik ve çekirdeğinin tanıtımı kısmen de olsa sağlanırken, üreticiler bunun yeterli olmadığını dile getiriyor. Üretici Dursun Ekinci, ürünüm yetiştirilme şartlarının son derece kolay olduğunu söyledi: “Nisan ve mayıs aylarında traktörle ekiliyor. Temmuz ortalarında ürün vermeye başlıyor. Yaklaşık iki ay vadesi var. Çok zahmetli bir iş değil. Su istemiyor. Gübre verilmiyor, ilaç kullanılmıyor. Hoş kokması da bu yüzden.” Yöre insanları tarafından tüketilen kultik çekirdeğinin kilosu bakkallarda 14 liradan alıcı buluyor. Kultik meyvesi ve hazırladıkları projeye ilişkin bilgi veren Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Orhan Kaya, “Kultik meyvesi kavungillerden bir meyve türüdür. Dış kabuğu ince olan bir meyve türüdür. Diğer kavunlardan ayıran en büyük özelliği ise daha keskin bir kokusunun olması, ince kabuğunun olması ve susuz şartlarda, fazla emek istemeden yetişmesidir" ifadelerini kullandı. Kultik meyvesini diğer yağlı tohumlardan ayıran en büyük özelliğinin hastalıklara karşı dayanıklı olması olduğunu kaydeden Kaya, üretimde ilaç ve gübre kullanılmamasının da meyvenin organik üretiminin rahatlıkla yapılması açısından avantaj sağladığını söyledi. İl genelinde yılda yaklaşık 500 ton kultik ve 5 tona yakın da kultik çekirdeği üretildiğini ifade eden Kaya, amaçlarının meyvesinden ziyade kultik çekirdeği üretimini ön plana çıkarmak olduğunu belirtti. Kultik çekirdeğinin tanıtılması amacıyla kısa, orta ve uzun vadeli eylem planı hazırlandığını söyleyen Kaya, "İl Müdürlüğü olarak kultiğin ulusal ve uluslararası ölçekte tanıtımının yapılması, tarımsal pazarlarda hak ettiği yeri alması, sadece gıda sanayinde değil içindeki doymamış yağ asitlerinin yüksek olması sebebiyle kozmetik ve ilaç sanayinde de kullanılabilirliğinin araştırılması ve bunun gerçekleştirilmesi amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon sağlayıp projeler üreterek bir eylem planı hazırladık. Yani kultik çekirdeğiyle ilgili kısa, orta ve uzun vadeli eylem planımız var. Sadece gıda sanayi değil ilaç ve kozmetik sanayinde de kullanılması için hazırladığımız eylem planları çerçevesinde çalışmalarımıza devam ediyoruz" ifadesini kullandı. Patent Enstitüsü ile görüşmeler halinde olduklarını ifade eden Kaya, “Marka ile ilgili başvurumuzu yaptık. TÜBİTAK’tan gelen sonuçları da gönderdik. Kısa zamanda Tunceli Munzur ismiyle markamızı alacağız. Markayı aldıktan sonra da belirlediğimiz eylem planı çerçevesinde projelerimizi sürdüreceğiz” dedi.