Bosna-Hersek’in iki yönetimsel bölgesi arasında tarımsal arazilerin statüsü nedeniyle yaşanan anlaşmazlık “ayrılık referandumu”nu gündeme getirdi.
Bosna-Hersek’te tarım politikalarıyla ilgili yaşanan tartışmalar ülkeyi büyük bir krize sürüklemenin eşiğinde. Ülkeyi oluşturan iki yönetimsel yapı olan Sırp Cumhuriyeti ile Bosna-Hersek Federasyonu arasındaki anlaşmazlık, gündemi olası bir “ayrılık referandumu”na kadar getirdi.
Ülkedeki gergin süreç, Bosna-Hersek’in iki özerk bölgesinden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nin geçtiğimiz Aralık ayında kabul ettiği yasayla başladı. Bu yasa, Sırp bölgesindeki kamu malı statüsündeki tarımsal arazilerin Bosna-Hersek devletinin yerine Sırp Cumhuriyeti’nin yetkisinde olduğunu öngörüyordu. Bosna-Hersek Anayasa Mahkemesi ise Şubat ayında aldığı kararla bu yasanın büyük bir bölümünü reddetti.
Mahkeme kararına tepki
Bu ret kararının ardından ise Sırp Cumhuriyeti yetkileri Anayasa Mahkemesi’nin yapısını tartışmaya açtı. Toplam 9 üyeden 3’ünü oluşturan yabancı hakimlerin Anayasa Mahkemesi’nde bulunmaması gerektiğini talep eden Sırp Cumhuriyeti Meclisi, bu talep yerine getirilene kadar tüm özerk bölge temsilcilerinin devlet kurumlarından çekilmesini kararlaştırdı.
Savaşı bitiren anlaşma tartışmaya açıldı
Böylece Anayasa Mahkemesi’nin mevcut yapısını belirleyen Dayton Anlaşması da yıllar sonra yeniden tartışmaya açılmış oldu. 1995 yılında eski Yugoslavya ülkeleri arasında yaşanan savaşı sona erdiren Dayton Anaşması, bugünkü Bosna-Hersek’in ve onu oluşturan iki özerk bölgenin sınırlarını belirlemesi itibariyle ülke için kurucu özelliğe sahip.
Ülke bölünmeye mi gidiyor?
Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi üyesi ve Sırp Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı Milorad Dodik, tarım arazilerine dair kararla birlikte ülke yönetiminde temsil sorunu yaşandığını belirterek, “Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı için referandum yapabiliriz” açıklamasını yaptı. Konseyin Boşnak üyesi Sefik Dzaferovic ise, “Bosna-Hersek için bölünme söz konusu olamaz. Dodik’in anayasaya saygı duyması gerekiyor” diye konuştu.
Nüfusun 3’te 1’i tarımla uğraşıyor
Eski Yugoslavya ülkeleri arasında bitkisel üretimin en yoğun olduğu ülkelerden biri olan Bosna-Hersek’te nüfusun yüzde 32’si geçimini tarım sektöründen sağlıyor. Yüzölçümünün yüzde 51,4’ünü Bosna-Hersek Federasyonu, yüzde 48,6’sını ise Sırp Cumhuriyeti’nin oluşturduğu ülkede tarım arazileri her iki bölgede de önemli bir yer kaplıyor.