Katma değeri en yüksek ürünlerden biri olsa da şeker pancarında üretici sayısı hızla azalıyor. Yeni Şeker Kanunu'nun arifesinde tarlasera şeker pancarını inceledi. Şeker gıda endüstrisinin yapıtaşını oluşturan ürünlerden biri. Ticari olarak şeker üretmenin yalnızca 2 yolu var: Şeker kamışı ya da şeker pancarı yetiştirmek. Şeker kamışı dünyadaki üretimin 4’te 3’ünü temin ediyor. Ancak o yalnızca tropik ve subtropik iklimlerde yetişen bir bitki. Türkiye gibi ülkelerde ise şeker sanayisinin tek dayanağı en yaygın üretilen kök bitkilerinden biri olan şeker pancarı.
Alanı daraltmak verimi arttıracak
Türkiye’de bugün 33 adet şeker fabrikası bulunuyor. Bunların 25’i kamu, 5’i kooperatif, 3’ü ise özel sektöre ait. Bu kooperatiflerden biri Orta Anadolu’da 15 bine yakın aktif pancar üreticisini bir araya getiren Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi. Kayseri Şeker Fabrikası ile birlikte üreticilerin sözleşmeli üretim yapmasını sağlayan Kooperatif’in Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay’a göre, Türkiye’de şeker pancarı verimliliğinin artması için ekim alanlarının azalması gerekiyor: “Ekilen dekarı hızlı bir şekilde aşağı çekmemiz lazım. Daha dar alanda aynı üretimi yapabilmek dekardan 7 ton pancar almak demek.”
Pancarda sözleşmeli üretim istikrar getiriyor
Şeker fabrikalarının özelleştirilmesi de yıllardır en çok tartışılan konulardan biri oldu. Türkiye’deki şeker üretiminin yüzde 15’ini karşılayan Kayseri Şeker Fabrikası’nın özelleştirilme süreci devam ediyor. “Şu anda devlet fabrikalarının kâr etme imkanı yok. Pancar eskisi kadar kazandırmıyor. Bu fabrikaların teknolojileri de gerilemiş durumda” diyen Kayseri Şeker Fabrikası Genel Müdürü Levent Benli, “Ama biz örnek bir işletme modeli sunuyoruz. Burada üretici aynı zamanda mal sahibi. Tüm maliyetlerini biz karşılıyoruz. Örneğin patates bir dönem iyi fiyata satılıyor, diğer yıl ise aynı patates satılamadığı için derelere dökülüyor. Pancardaki istikrar ise sözleşmeli olmasından kaynaklanıyor. Diğer fabrikalarda da bu uygulamaya geçilmeli” diyor.
Pancarı zorlu bir rekabet bekliyor
TBMM’de komisyon gündeminde bulunan Şeker Kanun Tasarısı, şeker pancarı dışındaki şeker kaynaklarında kotanın yükselmesini gündeme getirdi. Bu durum şeker pancarının diğer rakiplerinin elini güçlendirecek gibi görünüyor. Nişasta bazlı şekerler ve yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar bunlar arasında ilk akla gelenler. Gıda ve içecek sektöründe yoğun olarak kullanılan bu ürünlerde kotanın yüzde 10’dan 15’e çıkarılması şeker pancarını daha da zorlu bir rekabete sokacak.