“Marslı” filmi gerçek oldu; bilim insanları Peru’da Mars gezegenine benzer koşullara sahip deneme serasında patates üretmeyi başardı!
Uzayda tarım hayalini mümkün kılabilmek için yapılan çalışmalar hızlanırken bu kez de Mars’ta bitkisel üretim yapabilmek adına önemli bir adım atıldı. Araştırmacılar kızıl gezegenin iklim koşullarının yaratıldığı laboratuarda ekilen patatesten ürün almayı başardı.
Uzay serasında patates
ABD Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) ile Perulu bilim araştırmacılarının birlikte geliştirdiği proje Peru’nun başkenti Lima’da inşa edilen “uzay serası”nda hayat buluyor. Hava sıcaklığının sıfır derecenin altında olduğu serada yoğun karbonmonoksit oranı ve yüksek hava basıncıyla çetin Mars iklimi yaşanıyor!
En zor şartlarda yetişmeyi başardı
Patates bitkilerinin alacağı ışık miktarı Mars’taki gece-gündüz dengesi örnek alınarak oluşturuldu. Laboratuar ortamındaki mini sera yalnızca hava değil zemin açısından da bitkisel yaşam için olabilecek en zor şartlara sahip.
Peru’da bulunan Pampas de la Joya çölünden alınan 700 kg kuma ekilen 65 çeşit patatesin yalnızca 4’ü filizlenmeyi başarabildi. İkinci denemede çöl toprağı yerine kırma taş ve besin eriyiği kullanıldı. Farklı bölgelerden toplanan patatesler ise Peru, Bolivya ve Ekvador’da en soğuk ve kurak arazilerde dahi yetişebilen en dayanıklı çeşitlerden seçildi.
Komşu gezegende tarım mümkün!
Bitkilerin gelişimini kameralar vasıtasıyla anbean izleyen araştırmacılar, “benzersiz” adını taktıkları patatesler çeşitlerinin tomurcuklarının filizlendiğini ve yapraklarının açtığını gözlemledi. Böylece Mars’a yolculuk için geri sayan insanlık için komşu gezegende tarım yapabilme umudu da arttı.
İklim değişikliğine karşı da avantaj sağlayacak
Peru Mühendislik ve Teknoloji Üniversitesi’nden astrobiyolog Julio Valdivia, araştırmanın yalnızca uzay çalışmalarına dair olmadığının altını çiziyor: “Tarımı sadece Mars’a değil, dünyada üretim yapılamayan bölgelerde de mümkün kılmak için çalışıyoruz. Buradan alacağımız sonuçlar iklim değişikliğine karşı da arayışlarımızı etkileyecek.”
Uzayda yetişen ilk bitki
Patates dünya üzerinde zor koşullara en dayanıklı tarım ürünlerinden biri. 1995 yılında NASA’ya ait Columbia uzay mekiğinde yetiştirilen patates böylece dünya dışında yetişen ilk bitki olmayı da başarmıştı.
Marslı filmi gerçek oldu!
2015 yılında gösterime giren Marslı (The Martian) filminin de konusunu insanın Mars yüzeyinde hayatta kalma çabası oluşturuyordu. Filmde astronot ve bitki bilimci Mark Watney, tek başına kaldığı gezegende patates yetiştirmeyi başararak hayata tutunuyordu.