Narenciyede Türkiye’nin en önemli ihracat duraklarından olan Suudi Arabistan ürün analiz süreçlerini uzatınca meyvelerde kayıplar yaşanmaya başladı. Yetkililer uygulamanın 1 yıl önce yaşanan Kaşıkçı cinayetiyle ilgili olduğu görüşünde.
Meyve pazarının en önemli oyuncularını oluşturan narenciye ürünlerinde hasat süreciyle birlikte ihracat yolları da bugünlerde iyice canlandı. Ancak en çok ihracat yapılan 5 ülkeden biri olan Suudi Arabistan’da bu yıl ihracatta beklenmedik bir tıkanma yaşanıyor. Tıkanmanın nedeni ise geçmişte 5-15 günü aşmayan gümrük süreçlerinin 1 aya kadar uzatılmış olması.
Analiz işlemleri Riyad’a taşındı
Normal şartlarda Türkiye’den gelen meyvelerin ürün analizleri Cidde limanındaki gümrükte yer alan laboratuarlarda yapılırken, bu yıl analiz örnekleri Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a gönderilmeye başladı. Bu uygulama ürünlerin pazara giriş süresini uzatırken, bekletilen meyvelerin konteynırlarda çürümesine neden oluyor.
İlk olarak yaz aylarında Suudi Arabistan’a gönderilen yaş meyve ve sebzelerde yaşanmaya başlayan gecikme narenciyede pazarın hareketlenmesiyle daha da yoğunlaştı. Hatay’daki paketleme tesislerinden yola çıkıp ülkeye gönderilen erkenci mandalina, portakal ve limonlarda hasat ve satış arasında geçen sürenin 1 aya kadar uzaması hem üretici hem de ihracatçıyı zor duruma sokuyor.
İhracatı Cemal Kaşıkçı olayı mı etkiledi?
Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, ihracatta yaşanan sıkıntının geçtiğimiz yıl Ekim ayında Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmesinin ardından başladığını söylüyor. Doğan, “Kaşıkçı olayından sonra Suudi Arabistan bizden ürün alımına müdahale ediyor. Bakanlığın bu konuyu gözden geçirmesini bekliyoruz” diyor.
Suriye İç Savaşı’ndan önce 5 günle sınırlıydı
Geçmişte Suriye üzerinden gönderilen ürünlerin 4-5 gün içinde Suudi Arabistan’a ulaştığını söyleyen Doğan, “Şimdi Suriye’deki iç savaş nedeniyle İskenderun limanından deniz yoluyla gönderilen narenciye 10-15 günde Cidde limanına ulaşıyor. 15 gün de analiz süresi eklenince 1 ay önce kesilen meyve daha yeni Suudi Arabistan pazarında satılmaya başladı” diye konuşuyor.
Narenciyede ihracat krizi TBMM gündemine de taşındı. Çok sayıda ihracatçı firmanın mağduriyet yaşadığını belirten Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanıtlaması istemiyle “Türkiye’den alınan analiz raporlarının Suudi makamlarca kabul edilmeme sebebi nedir?” sorusunu yöneltti.
Limonda üçüncü, mandalinada dördüncü pazar
Bu yıl Ocak-Eylül ayları içinde toplam 47 milyon dolar değerinde 111 bin ton yaş sebze-meyve ihracatı yapılan Suudi Arabistan, Türkiye’nin bu alanda en çok ürün gönderdiği beşinci ülke konumunda. Bu oranlar geçtiğimiz yılın aynı döneminde ise 60,7 milyon dolar ve 155 bin ton düzeyindeydi. Suudi Arabistan aynı zamanda Türkiye’nin limon ihracatında en önemli üçüncü, mandalina ihracatında ise en önemli dördüncü dış pazarı oluşturuyor.