Tedbir hayat kurtarıyor

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yaptığı zirai don uyarısı, akıllara zirai dona karşı alınabilecek hızlı tedbirlerin neler olabileceğini getiriyor. Geçtiğimiz kış yaşanan don olayından ağzı yanan üreticilerin, bu kış da aynı şeyi yaşamaması için uyarılara kulak vermeleri çok önemli. Geçtiğimiz sene Türkiye’nin çoğu bölgesinde yaşanan don olayı yüzünden üreticiler zarar gördü. Bugünlerde yaşanan yoğun kar yağışı yüzünden yaşanabilecek don tehlikesine karşı alınacak önlemlerin önemi büyük. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ziraat odaları, üretici birlikleri ve devletin bazı kademelerinin belirli havzalara saman stoku yapmasının altını çiziyor. Oluşabilecek don tehlikesine karşın bahçelerde saman yakılırsa ve bahçede yeterince dumanlama yapılırsa kısmen de olsa bu don önlenmiş oluyor. Yer ve ürün seçimine dikkat Üreticilerin kış aylarında yaşanabilecek don tehlikesinden en az etkilenecek yerlerde zirai faaliyet gerçekleştirmesi sorunu kökünden çözebilir. Bu yüzden de üreticilerin bilinçlenmesi, ürünlerin ekim ve dikiminden önce kış aylarında don riski taşıyan bölgeleri seçmemeleri ya da bu bölgelerde her hâlükârda tarım yapacaklarsa dona dayanıklı ürünler seçmeleri gerekiyor. Buna göre, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün belirttiği bölgeler ve ürünler de dikkate alınabilir:

• İlkbaharda hemen hemen don olayı görülmeyen bölgeler (Akdeniz kıyıları): Turunçgiller
• Seyrek olarak don olayı görülen bölgeler (Doğu Karadeniz kıyıları):Bölgenin yüksek kesimlerinde turunçgiller ve sert çekirdekli meyveler, bölgenin alçak kesimlerinde don olayına hassas çeşitler
• Don olayının orta sıklıkta görüldüğü bölgeler (Ege ve Marmara kıyıları):Bağ çeşitleri
• Dona açık bölgeler (Ege, Marmara, Karadeniz, Akdeniz iç kesimleri):Don olayına daha dirençli bağ, armut ve elma çeşitleri
• Don etkisi altında olan bölgeler (İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu):Don olayına en dayanıklı bağ, armut ve elma çeşitleri

Üreticilerin don olayına hassas bölgelerde tarım yapmaları söz konusuysa vadi tabanlarında, dar havzalarda ve çukur bölgelerde ürün yetiştirmeden kaçınmaları gerekiyor. Ayrıca, don tehlikesi başlamadan önce yabancı otları temizlemeleri, ancak toprak işleme dahil olmak üzere hiçbir kültürel işlem yapmamaları da yetkililer tarafından verilen öneriler arasında. Don olayını önlemede bir diğer etkili yöntem de üstten sulama veya yağmurlama. Bu yöntem sadece üzerindeki buz yükünü taşıyabilecek olan bitkilerde uygulanabiliyor. Don zararlarına karşı nemli toprak Don zararlarını en aza indirebilmek için; toprağın nemli, yabancı otlardan temizlenmiş, düzeltilmiş ve pekiştirilmiş olması gerekiyor. Her yıl ince bir kum tabakasını don riskli alanlara sermek de başka bir yöntem. Kendi bünyesindeki su miktarı çok az olduğundan ince kum da buharlaşmayı en alt seviyeye indiriyor. İlkbaharda meydana gelen son don olaylarının çok sık görüldüğü yerlerde ise meyve ağaçlarının çiçeklenme devresinde don olayından fazla zarar görmemeleri için ağaç dipleri 1 metre çapında açılarak kar veya buz kalıpları konuluyor. Bu sayede çiçeklenme geciktiriliyor ve don olayı en az zararla kapatılıyor.