Georgia ve Atina Üniversitesi’nde araştırmacılar domates bitkisinin meyvelerinin daha büyük ve sulu olmasını sağlayan geni keşfetti.
İster ait olduğu bilimsel kategorisi olan meyveler grubunda sayılsın, ister piyasadaki ve gündelik yaşamdaki gibi bir sebze türü olarak anılsın, domates sebze-meyve dünyasının en popüler üyesi. Çoğu tarım ürünü gibi, kültüre alınmasından sonra geçen yüzyıllar içinde büyük değişim geçiren domatesin evrimi tarım ve tohum teknolojilerinin yaşadığı dönüşümün bir aynası gibi.
Bugün çok farklı boyutta bin bir çeşide sahip domates ailesinin en eski ataları aslında bir çeri domates çeşidinin ebadına dahi ulaşamıyordu. Ancak hHer zaman daha büyük ve ağır olana yönelik doğal seçilim ve gelişen yeni ıslah yöntemleri bugünün doyurucu irilikteki domateslerini ortaya çıkardı.
Tüm bunlar olurken, her gün yeni bir buluş ile tarımın mikrokozmosunun keşfedilmesini sağlayan genetik bilimi, domateslerin bugüne kadar bilinmeyen yeni sırlarını da ortaya döküyor. ABD’deki Georgia Üniversitesi ve Yunanistan’ın Atina Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı ortak çalışma, domatesin boyutunu belirleyen geni gözler önüne sermeyi başardı.
Modern domatesleri yabani türlerden ayırıyor
Yabani domates türleriyle karşılaştırıldığında ıslah edilmiş türlerde mutasyona uğradığı keşfedilen bu gene araştırmacıların Hücre Boyutu Düzenleyicisi (CSR) adını veriyor. PLOS Genetics dergisinden yayımlanan araştırmanın sonuçlarına göre CSR, meyvelerin kabuğunda bulunan belirli hücrelerin boyutunu arttırmak suretiyle meyvenin ağırlığının da artmasını sağlıyor.
CSR neden önemli?
Domates hücrelerinde bulunan protein miktarı ve hücre farklılaşmasına etki eden bu mutasyon, meyvenin vasküler dokusunu ve olgunlaşma sürecini de daha iri ve güçlü meyveler üretecek yönde etkiliyor. Araştırmacılardan Dr. Esther van der Knaap, insanların domates tarımında aslında yıllar boyunca CSR avantajına sahip genetik varyasyonları tercih ettiğini söylüyor.
Daha kârlı domates üretimi
Üreticilerin kâr marjlarını arttırdığı için endüstrisinin iri domateslere ihtiyacı olduğuna dikkat çeken van der Knaap, “Gene dair edindiğimiz bu bilgiler şimdi domateslerin hastalık dayanımı ve aroma gibi diğer önemli özelliklerine olumsuz etki etmeksizin boyutlarının arttırılmasını sağlamak için ıslahçılara yeni olanaklar tanıyacak” diyor.