2. BÖLÜM: Suyun ve verimin yeni kahramanı
Türkiye’de 15 yıldır kullanılan toprak altı damla sulama sistemleri yalnızca su tasarrufu değil enerji, bitki verimi, hatta yabancı ot kontrolüne dahi imzasını atıyor. İşte özellikle mısır ve yoncada hızla yaygınlaşan bu teknolojinin dikkat çeken özellikleri.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) verilerine göre tatlı su kaynaklarının yüzde 70’i tarımsal sulamada kullanılıyor. Sulamada yenilikçi çözümler bu kıymetli kaynakların akılcı kullanımını ve üreticilerin girdilerde tasarruf yapmasını sağlıyor. Tarımsal sulamada son yılların en yenilikçi çözümü ise toprak altı damla sulama sistemi.
Bu sistem damla sulama sistemlerinin tüm avantajlarını da aşan bir dizi artıya sahip. Bunların başında sulamayı zorlaştıran arazi yapısı, iklim ve elverişsiz su kaynağı gibi sorunları ortadan kaldırması geliyor. Sistemin bir diğer artısı da su doğrudan bitkinin kök bölgesine ulaştığı için verimde artış sağlaması.
İlk denemeler 60 yıl önce başladı
Toprak altı damla sulamanın tarımda kullanımına ilişkin ilk bilimsel çalışmalar 1959’da ABD’de başlamıştı. Patates ve turunçgillerde yapılan bu denemelerde en çok karşılaşılan sorunlar düşük eş su dağılımı ile bakım ve onarım zorluğuydu. 80’lere gelindiğinde ise plastik endüstrisi ve sulama ekipmanlarında teknolojik ilerlemeler sisteme olan ilgiyi canlandırdı.
Bu şehirler sistemi yakından tanıyor
Yeni tasarımların başarılı sonuçlar vermesi ve su tasarrufuna yönelik ihtiyacın artmasıyla son 20 yılda sistemin ticari kullanımı yaygınlaştı. Türkiye’de de 15 yıl önce kullanılmaya başlayan toprak altı damla sulamanın bugün en yaygın olduğu bölgeler Gaziantep, Konya, Karaman, İzmir, Manisa ve Samsun olarak sıralanıyor.
Maliyet 5 yıl içinde karşılanıyor
Toprak altı damla sulamanın ilk girdi maliyeti arazinin büyüklüğü, kurulacak sistemin özellikleri, su kaynağının ve toprağın yapısına göre değişiyor. Sistemin kendi maliyetini çıkarma süresi ise 4-6 yıl arasında değişiyor. Kuruluş aşamasındaki görece yüksek maliyete rağmen, toprak altı sulamanın avantajları üreticilerin sisteme ilgisini gün geçtikçe arttırıyor.
Su tasarrufu ve yabancı ot kontrolü sağlıyor
Araziye kurulumu uzmanlık isteyen toprak altı sulama sistemleri doğru şekilde uygulamaya geçirildiğinde suyun verimli kullanımı için biçilmiş kaftan. Toprak yüzeyinden buharlaşma, yüzey akışı ve sızma gibi aksaklıkları ortadan kaldıran sistem, atık suların ve kalitesi düşük su kaynaklarının da sulamada kullanılmasına da imkan veriyor. Toprak üstü sulamaya göre yüzde 46 oranında daha fazla alanı ıslatan toprak altı damla sulama, bu sayede toprak yüzeyinin kuru kalmasını sağlayarak yabancı otların gelişimini ve aşırı sulamadan kaynaklanan hastalıkları engelliyor.
YARIN: Toprak altı damla sulamanın diğer avantaj ve zorlukları