Dünyanın en fazla üretilen ve tüketilen meyvelerinden olan elma, üretim alanlarında pek çok zararlı ile karşı karşıya geliyor. Üreticiler için kabusa dönüşebilecek yaprak bitleri ise sahip olduğu birden fazla tür ile elma bahçelerinde bilinçli ve düzenli mücadeleyi zorunlu kılıyor.
Bitki paraziti olarak bilinen yaprak bitleri, kanatlı veya kanatsız olarak bulunabilirken, vücut uzunlukları nadiren 3 mm’yi aşıyor, sahip olduğu ince ve zayıf bacakları ile kısa mesafelerde yürüyebiliyor fakat sıçrama yeteneği bulunmuyor. Dünyada tarım ve tarım dışı alanlarda yabancı otlar, çalı ve ağaç formundaki bitkiler ve süs bitkileri üzerinde beslenebilen bu önemli zararlılar, yaşamları boyunca ve yıl içerisinde ana ile ara konukçuları arasında göç edebiliyor.
Zararı farklı yollardan meydana geliyor
Konukçuları arasında elmanın da yer aldığı yaprak bitleri, sahip oldukları sokucu-emici ağız yapısı ile bitki özsuyunu emerek bitkilere doğrudan zarar verebildiği gibi fumajin, gal ve şekil bozukluklarına sebep olarak da bitkilerde dolaylı yoldan zarar meydana getirebiliyor. Türkiye’de elma bahçelerinde sıklıkla karşılaşılan yaprak biti türleri arasında elma yeşil yaprak biti (Aphis pomi), elma gri yaprak biti (Dysaphis plantaginea) ve kırmızı gal yaprak biti (Dysaphis devecta) bulunuyor. tarlasera.com, okurları için bu zararlıları ele alıyor.
Elma yeşil yaprak biti
Aphididae familyasının bir üyesi olan zararlı, yaygın olarak elma yeşil yaprak biti veya elma yaprak biti olarak biliniyor. Elma yeşil yaprak biti elmada bulunmasının yanı sıra diğer Rosaceae familyasında bulunan armut, ayva, alıç ve muşmula gibi meyve ağaçlarında da gözlemlenebiliyor. Yaşam döngüsünü tek bir konukçu bitki türü üzerinde tamamlayan bu yaprak biti türü, kışı sonbaharda elma ağaçlarının bir yıllık sürgünlerinin uca yakın kısımlarına bırakılan yumurtalarda geçiriyor. Ertesi yıl tomurcukların uyanması ile açılan yumurtalardan çıkan bu yaprak bitleri, sürgünlerin büyüyen uçlarını kolonize ederek, yaprakların kenarlarının kıvrılmasına neden oluyor. Elma ağaçlarına önemli zararlar veren bu tür, yoğunluğunun yüksek olması nedeniyle özellikle genç elma ağaçlarında bodur sürgünler, meyvelerde şekil bozuklukları ve erken yaprak dökülmeleri meydana getiriyor.
Elma gri yaprak biti
Önemli elma zararlıları arasında yer alan ve ağaçlarda ciddi deformasyonlara neden olan elma gri yaprak biti, elma yetiştiriciliğinde en zararlı yaprak biti türü olarak kabul görüyor. Avrupa’da yaygın olarak bulunan bu yaprak biti türü ile ayrıca Afrika, Kuzey ve Güney Amerika ve Asya’da da sıklıkla karşılaşılıyor. Özellikle bu yaprak biti türü tarafından yılın başında meydana gelen istilalar meyvelerde şekil bozukluklarına, meyvelerin küçük kalmasına ve olgunlaşamamasına neden oluyor. Ayrıca yaprakların fonksiyonlarını yitirmesine yol açan bu yaprak biti türü, sürgün üzerinde sağlıklı göz oluşumunu da engelliyor.
Kırmızı gal yaprak biti
Kırmızı gal yaprak biti, dış görünüş bakımından elma gri yaprak bitini anımsatan, boyları 2-3 mm arasında değişen, mavimsi gri renkte ve vücutlarının üzeri mumsu toz ile kaplı önemli bir elma zararlısı. Kışı yaşlı dallar ve gövde kabukları altına bırakılmış yumurta döneminde geçiren bu yaprak biti türünün, tomurcukların patlaması ile açılan yumurtalardan çıkan larvaları, genç yaprakların altında koloni oluşturuyor. Yapraklarda meydana getirdikleri kırmızı lekeler ile kolayca tanınabilen bu yaprak biti türü, tercihen yaprağın küçük damarlarında besleniyor ve orta damar uzunluğunca yaprağı kıvırarak galler oluşturuyor.
Bahçenizdeki düşmanı yakından tanıyın
Başta elma olmak üzere Rosaceae familyasına ait birçok konukçu bitki üzerinde bulunan bu yaprak biti türleri ile konukçularının tanınması ve tarımsal üretim alanlarına bulaşma kaynaklarının belirlenmesi, bu zararlılar ile mücadele stratejilerinin ortaya konulmasında büyük rol oynuyor. Elma bahçelerinde ürün ve kalite kayıplarının önüne geçebilmek adına mutlaka üreticinin bahçesinde karşılaştığı bu davetsiz misafirleri yakından tanıması gerekiyor. Ekonomik kayıpların önüne geçmek ise zararlılarla mücadelede uzmanlar tarafından hazırlanmış uygun reçeteler ve doğru yöntemlerden geçiyor.