Buluşlarıyla bitki bilimi tarihine geçen İskoç botanikçi Robert Brown, bundan 160 yıl önce yaşama veda etti.
Bugün 10 Haziran; İskoç bitki araştırmacısı Robert Brown’ın ölüm yıldönümü. Bitkilerin üreme ve beslenmesi alanındaki çalışmalarıyla tarım biliminde yepyeni kapılar açan Brown, bitki taksonomisine kazandırdığı çok sayıda yeni bitkinin yanı sıra mikroskop kullanımında öncü olmasıyla da ünlü.
1773 yılında dünyaya gelen Brown, Edinburgh Üniversitesi’nde eczacılık eğitimi ile bilimsel yaşamına başlamış olsa da kısa süre sonra bitkilere olan ilgisi onu botanik alanında çalışmalara yönlendirdi. Spor üreten çiçeksiz bitkiler olan kriptogamlar üzerine çalışmaya başlayan Brown, bu tarihten sonra bitkilerin üreme süreçlerine dair pek çok bilinmeyen noktayı bilimsel literatüre kazandırmayı başardı.
Genç yaşında kendini ispatlayan botanikçi
1800’lere gelindiğinde henüz genç yaşında İngiltere’nin en ünlü botanikçilerinden biri olarak kabul edilmeye başlayan Brown, aynı zamanda bitki araştırmalarında mikroskop kullanımına verdiği önemle mikroskobi bilimine de pek çok yenilik kazandırdı.
Brown’ın Chlarkia pulchella bitkisinin polenlerini mikroskopta incelerken gözlemlediği partikül hareketliliği, bitkilerin üreme süreçlerine dair yeni bir bakış açısı kazandırdı. Benzer hareketliliklerin farklı inorganik maddelerin partiküllerinde de gözlemlenmesinin ardından bu fenomene “Brownian Motion” (Brown hareketliliği) adı verildi.
Avustralya’nın bitkisel keşfi!
Brown’ın 1801-1805 yılları arasında Avustralya’da yaptığı çalışmalar ise bilimsel yaşamında bir dönüm noktasını oluşturuyor. Burada topladığı ve yaklaşık 2 bini daha önce keşfedilmemiş olan 3 bin 400 farklı bitki çeşidi, Brown’ın bitki çeşitliliği üzerine gerçekleştireceği buluşlar için temel kaynağını oluşturdu. Nitekim bugün Okyanusya’nın bitki örtüsüne dair bilinen her şeyde Brown’ın izini görmek mümkün.
1858 yılında Londra’da hayata gözlerini yuman Brown geride bıraktığı çok sayıda eserle bugün de ilgi ve ihtisas alanı bitki ve tarım bilimleri olan pek çok araştırmacıya ilham vermeye devam ediyor.