tarlasera
tarlasera SATIN AL
Kapat

2.2.2018

Sakız ağaçları tarihten geleceğe doğru ilerliyor

sakiz-agaclari-tarihten-gelecege-dogru-ilerliyor3.jpg

Sakız adası ve Çeşme yarımadasına özgü sakız ağacı, damla sakızını yüzyıllar boyunca insanlara cömertçe sundu. Zamanla Çeşme’de sayısı giderek azalan sakız ağaçları şimdi yeniden hayat buluyor.

Damla sakızı dünyada sadece Sakız adasının güneyindeki kırmızı topraklarda ve Çeşme yarımadasında yetişen sakız ağaçlarından elde ediliyor. Yüzlerce yıl boyunca şifa ve aroma olarak gözde bir ticaret ürünü olan damla sakızı, bugün ise ilaç, kozmetik, boya, gıda ve içki sanayisinde kullanılmasıyla hala çok değerli bir ürün.

Sadece Sakız’da ve Çeşme’de yetişiyor

Sakız ağacı (Pistacia lentiscus), her dem yeşil, çalı formunda bir bitki ve Ege ve Akdeniz kıyılarında yayılım gösteriyor. Ancak mastik adı da verilen damla sakızı yalnızca sakız ağacının chia varyetesinden (Pistacia lentiscus  var. chia) elde ediliyor. Yani yalnızca Sakız adası ve Çeşme’de yetişen sakız ağaçlarından.

Tarihe yön veren isimler onu kullandı

6 bin yıldan beri Sakız adası topraklarında hayat bulan sakız ağacından elde edilen damla sakızı kendine has kokusu, yapısı ve tıbbi özellikleriyle yüzyıllar boyunca önemli bir ticaret ürünü olarak değer gördü. Damla sakızının Hipokrat, Diomides ve Bergamalı Galen tarafından tedavi amaçlı kullanıldığı ve Kristof Kolomb’un Amerika seferinde aradığı baharatlardan biri olduğu biliniyor.

sakiz-agaclari-tarihten-gelecege-dogru-ilerliyor4.jpg

Vergi olarak damla sakızı

10. yüzyıldan sonra Sakız adasını ziyaret eden Avrupalı gezginler sayesinde ünlenen damla sakızını, 1566 yılında adanın himaye altına alınmasıyla Osmanlı İmparatorluğu ticari kontrolü altına aldı. Damla sakızına büyük bir önem verilmeye başlayan 16. yüzyılda adadaki sakız üreticilerine özel ayrıcalıklar sunuldu. Osmanlı her yıl sonbahar aylarında adayı ziyaret eden Sakız Emini aracılığıyla adadaki sakız üreticilerinden 300 kutu (26 ton) damla sakızını vergi olarak alırdı.

Mübadele ile yaşanan dönüşüm

Çeşme yarımadasında sakız ağaçları ise çoğunlukla Rum halkı tarafından yetiştirilirdi. Mübadele esnasında topraklarından ayrılan Rum damla sakızı üreticileri, giderken sakız ağaçlarını da arkalarında bıraktı. Ancak onların yerlerine gelenler damla sakızı üretmedikleri için bu ağaçların yerine başka ağaçlar dikti.

Üretim kültürünün kaybolması, yarımadanın kırsal nüfusunun azalması, turizm ve yapılaşma gibi nedenlerle zaman içinde Çeşme’de Sakız ağacı sayısı yok denecek kadar azaldı. Günümüzde ise ekonomik olarak üretimi yalnızca Sakız adasında yapılıyor.

sakiz-agaclari-tarihten-gelecege-dogru-ilerliyor2.jpg

Sakız Eylem Planı devreye girdi

Tarihler 2014 yılını gösterdiğinde ise sakızın geleceği için nihayet olumlu bir gelişme yaşandı. Orman Ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yürütülen ve 2014-2019 yıllarını kapsayan “Sakız Eylem Planı” Çeşme’deki sakız ağaçları için umut oldu. Proje dâhilinde şimdiye kadar 53 bin sakız fidanı üretildi, doğada bulunan 5 bin sakız ağacı ise aşılandı. Proje sonunda hedef ise 100 bin sakız fidanı üretmek!


Yorumlar
    Bu yazı için henüz yorum yapılmamış. İlk yorum yapan siz olun.
Yorum Yaz

Yorumunuz Gönderildi

E-Bülten

Başka yerde bulamayacağınız tarım ve kültür haberlerini düzenli olarak almak için aşağıdaki kutucuğa e-posta adresinizi yazın ve gönder butonuna tıklayın; tarlasera e-bülten adresinize gelsin!

En Çok Okunanlar

Tanımadığınız bitkiyi telefonunuza sorun!

Tanımadığınız bitkiyi telefonunuza sorun!

Tarım arazinizde ya da doğa yürüyüşlerinde rastladığınız yabani bir bitkiyi görür görmez tanımak ister miydiniz? PlantNet isimli akıllı telefon uygulaması bu zorlu görevi yerine getirmeye aday.

TMO’dan buğday, arpa ve mısır hamleleri

TMO’dan buğday, arpa ve mısır hamleleri

Hububat fiyatlarında dünya ölçeğinde yaşanan dalgalanmalar Türkiye’yi de alarm durumuna geçirdi. TMO’nun buğday, arpa ve mısır kararları piyasada istikrarı amaçlıyor.

Meyve bahçesinde yabancı ot mücadelesi

Meyve bahçesinde yabancı ot mücadelesi

Meyve bahçelerinde kayıplara yol açan yabancı ot türleri sayılamayacak kadar çok! Ancak bu zararlılarla mücadele yöntemleri de bir o kadar çeşitli.

Meyve ağaçlarının kabusu ökse otu

Meyve ağaçlarının kabusu ökse otu

Birçok ağaç türünde yarı parazit olarak yaşam süren ökse otu, meyve üreticilerinin baş belası olabiliyor. İşte ökse otundan kurtulmanın püf noktaları.

Zeytinde yanlışlar ve doğrular

Zeytinde yanlışlar ve doğrular

Özenli bir bitki koruma ve gübreleme zeytinde sonucu tamamen değiştiriyor. tarlasera zeytinde sık yapılan hataları uzmanlara sordu.