Türkiye tarımında en büyük gerilemeyi yaşayan ürün olan tütün yeni destek sisteminde de kendine yer bulamadı. 5 yıl önce ihracatın önüne geçen ithalat ise artmaya devam ediyor.
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bütçesinin de gündeme geleceği 7 Aralık’taki toplantıdan bir hafta önce tütün mamullerine bir zam daha geldi.
Tütün, Türkiye’nin tarımsal üretiminde en büyük düşüşü yaşayan ürünlerin başında. 1995'e oranla yarı yarıya azalarak 68 bin tona düşen rekolte 100 yıl öncesinin üretim düzeyine kadar gerilemiş durumda.
Tüketmekten değil üretmekten vazgeçiliyor
Tütünde ithalat-ihracat miktarı ilk kez 2011’de eşitlenirken, bu tarihten itibaren denge ithalattan yana salınmaya başladı. 2015 yılında 92 bin ton tütün ithal eden Türkiye’nin üretimi 53 bin tonda kaldı. TAPDK verilerine göre sigara yasaklarının başladığı 2009’dan bu yana sigara tüketiminde yalnızca yüzde 10 civarında bir düşüş yaşandı.
Özelleştirmeden sonra düşüş hızlandı
Şark tipi tütün ya da uluslararası pazardaki ismiyle oryantal tütün pazarının geçmişte en önemli oyuncularından olan Türkiye’de bugün itibariyle üretilen tütün miktarı, 2008’de ihraç edilen 150 bin ton ürünün yarısında bile az. 2008 yılı, TEKEL’in sigara biriminin de özelleştirildiği tarih.
2002’den beri tütüne destek yok
Tarımsal desteklerin havza bazlı olarak yeniden düzenlendiği Milli Tarım Projesi kapsamında tütün üreticilerinin yer almaması tütün kooperatiflerinin yanı sıra tütün üretimiyle ön plana çıkan bölgelerde ziraat odalarının da tepkisine neden olmuştu.
Aslında tütüne olan desteğin kesilmesi bundan 14 yıl öncesine dayanıyor. 1990’ların ortasında üretimin 300 bin tonla rekor seviyeye ulaşmasından kısa bir süre sonra kesilen tütün destekleme alımları bugün gelinen noktanın habercisi gibi.
Verimde bile düşüş var!
TÜİK verilerine göre son 20 yılda tütün ekili araziler 200 bin hektardan 90 bin hektara geriledi. Asıl ilginç olan ise, pek çok yeni teknolojiler ve yöntemler ile çoğu tarım ürününde yükselen verimin tütünde düşmüş olması. 1995’te dekar başına 97 kg olan verimlilik 2014’te 74 kg’ye gerilemesi dikkat çekici.